کتابخانه های دانشگاهی/ افشین خاک نژاد/ کتابدار / پارس آباد

 

... دانشگاهها همواره یکی از نمادهای فرهنگی و زیر سا خت های توسعه هرکشوری بوده وهست .پویایی دانشگاه به عوامل متعددی بستگی دارد یکی از مهمترین عوامل، کتابخانه های دانشگاهی می باشد.بدین معنا که هراندازه کتابخانه های دانشگاهی در عملکرد وتحقق اهدافشان از جمله تحقیق وپژوهش پربارتر وروز آمدنی ترباشد، دانشگاهها موفق تر خواهند بود . کتابخانه های دانشگاهی درحال حاضر بهترین کتابخانه های ایران هستند ودر مقایسه باسایر کتابخانه ها از شرایط وامکانات ومنا بع غنی تری برخوردارند ...

 اولین موسسه آموزش عالی درایران را امیرکبیر با نام داالفنون تاسیس کرد ولی باید اذعان داشت که اولین دانشگاه به مفهوم امروزی آن درسال 1313 با عنوان دانشگاه تهران تاسیس شد. با تاسیس این دانشگاه وشکل گیری دانشکده های مختلف آن ، پایه های کتابخانه های دانشگاهی ودانشکده ای  نیز پی ریزی شد. کتابخانه های دانشگاهی  به عنوان قلب جامعه علمی نقش مهمی دراطلاع رسانی وآموزش وپژوهش درجامعه علمی دانشگاهی دارند واز آنجا که آموزش وپژوهش دو کارکرد اصلی دانشگاهها هستند نقش کتابخانه ها دراین میان بسیار مهم واساسی به نظر می رسد.

دانشگاهها همواره یکی از نمادهای فرهنگی و زیر سا خت های توسعه هرکشوری بوده وهست .پویایی دانشگاه به عوامل متعددی بستگی دارد یکی از مهمترین عوامل، کتابخانه های دانشگاهی می باشد.بدین معنا که هراندازه کتابخانه های دانشگاهی در عملکرد وتحقق اهدافشان از جمله تحقیق وپژوهش پربارتر وروز آمدنی ترباشد، دانشگاهها موفق تر خواهند بود . کتابخانه های دانشگاهی درحال حاضر بهترین کتابخانه های ایران هستند ودر مقایسه باسایر کتابخانه ها از شرایط وامکانات ومنا بع غنی تری برخوردارند بااین وجود هنوز با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارند وبه جز چند دانشگاه بزرگ ومادر مثل: دانشگاه تهران ،صنعتی شریف، دانشگاه شیراز ،اصفهان وتبریز،  متاسفانه بسیاری از دانشگاههای ما با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند که این مشکلات به خصوص درواحدهای متعدد وپراکنده دانشگاه آزاد ودانشکده های پیام نور بیشتر به چشم می خورد.که باعنایت مسئولان مربوطه وغنا بخشیدن به منابع انسانی واطلاتی وپژوهشی درتمامی جوانب انشاء الله شاهد شکوفا تر شدن هرچه بهتر مقوله کتابخانه ها در تمامی اماکن خواهیم بود.

اگراز شما سئوال شود که یک کتابخانه دانشگاهی ایده آل چگونه است ؟ در جواب به احتمال قوی خواهید گفت :کتابخانه دانشگاهی یک ساختمان بزرگی است به همراه میزها وصندلی ها وتهویه مطبوع ،که مجهز به یک سرویس های بهداشتی خوب وهمچنین به تعدادی کارمندان جزء باشد . و ترجیعا 24ساعته باز بوده ودرطول هفته حتی جمعه ها هم باز باشدو تمام رشته ها راپوشش دهد .اما این یک طرف سکه است که متاسفانه اغلب کتابخانه ها درعمل به همین رو بسنده کرده واز استخدام کارمندان ومتخصصان پژوهشی  غفلت می کنند درواقع می توان گفت آنچه که  یک دانشگاه بزرگ را قوی وتوانمند می سازد تعداد دانشجویان نیست بلکه شهرت واعتبار آن به دانش وپژوهشی است که توسط دانشجویان واساتید انجام گرفته. بااین تفاسیر یک کتابخانه خوب وبه عبارتی  یک کتابخانه دانشگاهی خوب صرفابه معنای کثرت کتب نیست وهمچنین به معنای موزه ای از مجله های قدیمی طلاکاری شده وجلد چرمی نیست. بلکه اهداف کتابخانه های دانشگاهی  افزایش انگیزه میزان مطالعه درمیان دانشجویان است، میزان تحقیقات مفید رانیز افزایش داده ودر نهایت تاثیر مطلوبی بر روند علم آموزی وکسب دانش   می گذارد  لذا تقویت کتابخانه در دانشگاهها از لحاظ کتب نوشتاری وبا سیستم الکترونیکی ودست یابی به سایت ها ونشریات الکترونیکی دیگر کشورها کمک  شایا نی درجهت رسیدن به هدف داشته ونیازمند دقت وتوجه مسئولان به منظور رفع مشکلات دانشگاهها می شود.

رسیدن به این آرمان ، نیازمند پشتکارقوی وعزم واراده همگانی است  به این معنی، تدارک مجله ، دسترسی نامحدود به خدمات پیوسته وخدمات امانت بین کتابخانه ای ، تکثیر، باز نگه داشتن دایمی به همراه کارکنان متخصص مخصوصا رشته کتابداری  و همچنین رشته کامپیوترو غیره ،   اگر بستر به خوبی مهیا شودمشکلات موجود بر سر راه، تحقق نیازهای علمیوپژوهشی تاحدود بسیار زیادی برطرف خواهد شد.

 برای اینکه به اهداف درقالب کارکردها، جامه عمل پوشانده شودمراحل زیر لازم و ضروری است .

1)تخصیص بودجه برای بخش فراهم آوری

2)تدوین راهبردها

3)باز نگری درمورد کارکردهای کتابخانه

4)-تامین منابع مورد نیازبرای تحقیق وپژوهش دانشجویان

5 ) استخدام نیروهای متخصص ومتعهد

6) برنامه ریزی ،هماهنگی وهمکاری

منابع:

•        کتابخانه در ایران  ،تالیف:محمد حسن رجبی

•        خدمات کتابخانه در نظریه وعمل ، تالیف:مایکل کیبل ترجمه دکتر مرتضی کوکبی

•        خدمات کتابخانه های عمومی ورهنمودهای ایفلا/یونسکو برای توسعه ،تالیف :فیلیپ جیل :ترجمه دکتر علی شکویی