.....

"خانیم ننه م

ائوین اورتاسیندا باش باشا ووروب ،سس سیزجه "وارسان یوخ" اویناییردیق.قاپی کی سسلندی؛ اوچوموز بیردن آیاغا قالخماق ایسته‌دیک. بو چالینتی سسی اورییمیزه یاییلدی، اونا گؤرا اؤزوم قاپی‌یا ساری قاچدیم.

-ماشین چی ایدی!

منی گؤرجک سؤیله‌دی. اوغلوم حاجی خانیم....هیچ کیشینین سؤزونو آوارمادیم. تئزده خانیم ننه می قوجاقلاییب، اودا "سنه قوربان اولوم" دئییب حیطیمیزه کئچدیک.

-آناز گلیب؟

-خیر، بیر آز سونرا گلر.

باجیم و بالاجا قارداشیم دؤوره له‌ییب هر بیری قیپ قیرمیزی یاناقلارین اؤپورلر.

- سیزین باشوزا من دولانیم، تک قالیب‌سیز ،ایندی قیزیم گلر.

کوچه قاپیسی آچیلیب حیطیمیزه کئچرکن باشماقلارین گؤروب، یورغون باخیشلاری یادیندان چیخیب ، آنامین دونیاسی دئییشیلدی

آنا: خوش گلیب‌سن .گؤرورم ائویمیز ایشیقلانیب.

بیز آمان وئرمه‌دیک، بیرده آناسین اؤپسون. اونا گؤرا آنام اونون اللرین توتوب اؤپدو.

همه شه کی کیمین سؤیله‌دی: آی وفاسیز دونیا، سئچیب یاخچیلاری دردین. بؤیوک باباز گئدن دن سونرا عؤمرومون چیراغی سؤنوب، باشیمین تاجی سیندی. دونیا ییغیشسادا بیر تؤکو اولماز.

وقت دارالمیشدی، مدرسه یه گئتمه‌لی‌ ایدیم

- بالا هر شئیینی حاضیرلاییب‌سان؟

- بلی

- گؤروم کیتابلارین سلیقه لیدی

- بویورون

باشماقلاریمین بندینی باغلامادیغیما گؤرا، آیاغیم پیلله یه ایلیشدی. ماشینین سسی‌له کیفیمی گؤتوروب گئدن زامان، اونا یالواردیم کی گئجه قالیب بیزده یاتسین.

"اگر دایی و خالامین اوشاقلاری آمان وئرسه لر"

-هه بالام آرخایین گئت.

قوجاقلاییب دئدیم: سؤز وئردین ها!

-هه یاخشی، سن ده سؤز وئریبسن، دقتور اولاجاقسان ها!

معلیمیمیز درسی سؤیله ینده، اونون سؤزلرینه، وفالی اولماغینا، درین محبتلی و بَیَنمیش ایشلرینه داها ائویمیزه تئز دؤنمه‌ییمه فیکیرله شیردیم.

بیر زامان آییلدیم کی هیچ کیتابیمی آچمامیشام. کیتابیمی آچیب ورق له‌ینده، اونون ایچینده کی مین‌لیک گؤزومه چالدی. گؤزلریم دولوب اونو اییله‌دیم. او عطیرلی چانتانین اییسیله دولموشدو. دئمه کی کیتابلاریما باخماق بهانه سیله ایچینه پول قویماق ایسترمیش.

مدرسه نین زنگی چالیناندان سونرا ائوه تئز گئتمه یه چالیشدیم. اونا گؤرا یولدا فیکریم اونون سؤزلرینده ایدی کی :

- باشووا کول ده توکسون، اوجا یئردن تؤکه سن.

اونون دوعاسی بیزه بو ایدی کی:

"چؤره‌یین ایستی سویون سویوق اولسون. چؤره‌ک پیاده سن آتلی اولاسان"

بو فیکیرلرله ماشیندان ائنیب، بارماغیمی زنگ دن گؤتورمه دیم. قاپی آچیلیب حیطیمیزه کئچدیم. هوشوم باشیمدا دئییلدی کی تزه دن قاپی چالیندی. ماشین چی دئدی: اوغلوم کئفین؟

خانیم ننه نین سسی گلمیردی. باجیم قاپینی آچیب، اونون پوزولموش اوزوندن آیاقلاریم تیتره دی.آنامی گؤرمه دیم.

پیلله اوسته اوتوروب، کئچن گونلرده اوچدوم. اونون مهربان و باغیشلایان صفت لریندن نئجه اورک لری اولدوغو امکانات لاردان سئویندیرمک، قاپیسین دؤیوب ائوینه گلنلردن صاندیقیندان هدیه وئرمک لره، بؤیوک بابام دان اونا چاتان ارث میراث لان، یوخسول کیمسه لره پایلاماق، بایرام گونلری اورک لری سئویندیرمک، اؤز نفسینه غالیب اولوب اؤزگه لره یئتیشمک ...

گؤزل و بَیَنیلمیش خیصلت لرینه فیکیرله شیردیم کی، بیردن تئلفون سسیله اوره ییمیز قیریلدی.

- الو...

آنام بوغولموش سسیله اوشاقلاری تاپشیردی.

- آنا...خانیم ننه....

آغلاماق آمانین کسمیشدی. تئلفون قطع اولدو چوخ زامان چکمه‌دی. ائویمیز قارا بولودلارلا دولوب،گؤزلریمیزدن غم یاغیشی قارا کؤینک لریمیزه تؤکولدو... 

 

داستان کوتاه « خانیم ننه م ( مادر بزرگم ) ، از کتاب چشمه باشی محله سینین 37 نجی قاپیسی ( سی و هفتمین در از محله سر چشمه ) نوشته : مهین تاج جباری طوی - با مقدمه وحید ضیائی ، نشر محقق اردبیلی 1393

 

@sherastan

مقدمه

مقدمه

الف )  در اساطیر مانوی آمده است که چون نبرد بین روشنایی و تاریکی بالا گرفت و لشکر ظللمات به قصد تسخیر روشنایی ها تاخت ، آنگاه اهوارا مزدا خواست تا ایزدان و امشاسپندان به ستیز دیوهای تیرگی بروند و خصم را به شعله های نور ختم نمایند . بسیار از تاریکی ها نابود شدند و دیوان بسیاری اسیر-  شاید دیوان باستانی این سرزمین چون آز و دروغ و حسد نیز ! – اسیران را نزد روشنای بزرگ آوردند تا حکم به سیاستشان کند . اهوارا حکمی چنین داد که اگر هر دیوی خواندن – و نوشتن را نیز ( ! ) – به سربازی از لشکر نور بیاموزد آزاد می شود ، و چنین شد که ما از دیوان کلمه را آموختیم !

ب ) کلمه ، قصاوت دارد ، جادو دارد ، جان دارد ، بر بال آوا که بنشیند ، هستی نیزاران را در مشت می نشاند و چون بر سفیدی لوحی نگاشته شود ، لوح فرمان می گیرد ، فرمان می راند ، گاه سر می آورد و گاه سر می برد . کلمه آغاز هستی ست با جادویی که اندیشه را موم بازی می کند و در خلوت اساطیری زبان ، خود ، میعادگاه هزار نبرد و آرزوگاه بی نهایت پیروزی ست . کلمه به قدمت خود ، در هر نقشی که دارد و می پذیرد ، جهان ِ جادویی خود را به متن وارد می کند تا آنزمان که به چشم نوازی خماری سر خوش از خواندن ، مشق رزمی دوباره کند .

ج) کلمه خود داستانی دارد . کلمه خود ِ داستان است به تنهایی . شاید از این روست که در اکنون جهان که به شکافت هسته گرویده است ، سفتن کلمه نیز ، نیرویی همسان با انفجار های بزرگ دارد که اینهمه خوف و خطر دارد از داستان « واژه » گفتن و سرودن . کلمه بر خلاف شعر که انفجاری ست از سر خصومت اساطیری اش ، در داستان به تکثیر می رسد . رشد می کند ، در قواره ی دیو یا پری ، آدمیزاده ای انگار که در توالی شاخه های ژنتیکی اش ، نقل و نقال و نغمه را با هم دارد و می تراود ، تجزیه می شود ، و هر جزء آن در شاخه ای راوی روایتی نو می شوند از هستن و بودنِ آدمی !

د ) در ما کلمه اینگونه گل می کند ، می شکافد و ریشه می دواند ، شاخه می زند از لای انگشتانمان ، جوهر می گیرد از خواب های عمیق گنگ ، و در « زمستان دشت کاغذ ها » ، کلاغی می شود قصه گو .

« خلوت آبی » در کلمه انگیخته شده و در تجربه می زید . فوج لشکری ست به صف ایستاده در منظر گاه چشمی که تازه جادو شده است . تا ریشه جان بگیراند و شاخه سبز تر گردد ، همین مجال را دریابیم .

 

وحید ضیائی

دی ماهی از 94